Statystyki i refleksje nad Biegiem Siedmiu Dolin – najlepiej opłacaną imprezą polskiego ultra

Nie udało się pobić rekordów trasy na Biegu Siedmiu Dolin. Najwyraźniej zachęta finansowa nie była tak mocna żeby ściągnąć do Polski najmocniejszych ścigaczy. Co się stało, że w Top 10 nie ma nikogo z Alp, czy z USA? Czy biegacze ultra są już tak bogaci, że nikt z 240 notowanych wyżej od Bartka Gorczycy zawodników nie skusił się i nie przyjechał do Krynicy?

Jestem pod wrażeniem samego występu Bartka. Nie spinał się od początku i dał się wyszaleć zawodnikom z przodu. Objął prowadzenie w drugiej połowie i było ono bardzo stabilne. Rekordu nie osiągnął, ale pobiegł bardzo dobrze. Na historycznej liście zwycięzców szybszy był tylko Nemeth Csaba. Wiele osób może nie pamiętać tego zawodnika, ale to wówczas była najmocniejsza postać w naszej części Europy. Rok wcześniej zajął 4 miejsce na UTMB, a rekord B7D padł w tydzień po występie Csaby na skróconej trasie UTMB, gdzie zajął miejsce 5!

Bieg Siedmiu Dolin zawsze był imprezą na którą zawodnicy przyjeżdżali nie tylko ścigać się, ale również zarobić. Jan Wydra (2011) nie ukrywał, że wygrana pomoże mu w budowie domu. Magda Łączak zwykle opowiada, że ściga się tylko dla przyjemności, ale dziwnym zrządzeniem losu, akurat na tym biegu jest prawie zawsze. I albo wygrywa, albo schodzi z trasy.

Żeby było jasne – nie potępiam nikogo kto staje na starcie i liczy, że podreperuje domowy budżet. Bo nie widziałem, żeby nagle robiły się na biegu siedmiu dolin jakieś skandale czy niesnaski wokół zawodników. Nie widziałem by jeden psioczył na drugiego, że tamten mu sprzątnął tysiaka czy dwa sprzed nosa.

Ewa Majer: rekordzistka 100-kilometrowej trasy. Fot. Jacek Deneka/UltraLovers

Kiedy gruchnęła wieść o dodatkowych premiach za rekordy trasy, zrobiło się ciekawie. Bo wyszło na to, że może wreszcie do Polski zawita ktoś z szerokiej czołówki światowej. Co z tego, że chwilę wcześniej jest UTMB. Kiliana raczej nie ściągniemy perspektywą 40 000 zł (25 000zł za zwycięstwo + 15 000zł za rekord). Ale ktoś z pierwszej setki rankingu mógł się pojawić. Jakiś Francuz czy Hiszpan, który na UTMB może liczyć na pierwszą 10, ale na pudło już nie. Albo ktoś z faworytów CCC. Nie wiem jak mocno organizatorzy pracowali nad promocją za granicą, ale wygląda na to, że taka kwota leżąca na mecie nie jest w stanie sprawić by Polska stała się ultra Eldorado. To może być kwestia priorytetów zawodników z czołówki – mają kontrakty na konkretne duże starty, na spektakularne projekty, a nie da się ukryć, że start w bliżej nieznanych polskich górach nie sprzeda się świetnie w mediach.

Zapytałem Gediminasa Griniusa (I miejsce w Ultra Trail World Tour) dlaczego nie przyjechał: Okazało się, że choć ma sentyment do imprezy to wolał biegi z lepszą obsadą. Ponadto jego sponsorzy nalegają by startował w imprezach wysokiej rangi. Dodał też, że pieniądze nie wzbudzają w nim takiej ambicji. A żeby walczyć do upadłego musi zawsze wiedzieć na starcie DLACZEGO startuje.

Jak to wygląda za granicą? W USA gdy mówi się o biegu z dużą pulą nagród, zwykle przywołuje się imprezę Run Rabbit Run, gdzie pula dla zawodników wynosi 65 000$, a dla teamów dodatkowe 100 000$. Czy widzimy na tym biegu amerykańską śmietankę? Nie. Zwykle pojawia się jeden czy dwóch mocnych biegaczy, ale stawki nie sposób porównać z Western States czy Hardrock gdzie biega się za przysłowiową marchewkę.

No i jeśli ktoś z USA rozgląda się za łatwymi pieniędzmi to do Krynicy raczej nie przyjedzie, bo Run Rabbit Run jest dokładnie za tydzień. A do Kolorado przecież bliżej!

Zbadajmy poziom sportowy

Ze słupków widać, że pierwsze edycje odbywały się w zupełnie innych realiach niż obecnie. Peleton był mniejszy. Zawodnicy startujący regularnie w ultra mieszali się z rajdowcami. Dziewczyny z podium często również jeździły na rowerach i ścigały się w triathlonie. Nie były więc specjalistkami. No i te nagrody – pierwsze edycje zdecydowanie nie stały pod znakiem emancypacji. Pamiętam to dobrze – ja zająłem 6 miejsce w swoim biegu (2010) i zgarnąłem 1500zł, natomiast moja żona zajęła miejsce drugie i otrzymała bardzo praktyczny… plecaczek.

Było, minęło, ale na wykresach zostało. Widać, że Bieg Siedmiu Dolin doszedł do pewnego poziomu wśród zwycięzców i już raczej nie przyspiesza. Na bazie danych historycznych zrobiliśmy śmiałą prognozę kolejnych wyników….

Wśród pań też niewiele się dzieje od 2015 roku, kiedy Ewa Majer ustanowiła rekord. Niestety walka o najwyższy stopień podium nadal odbywa się w Polsce pośród wąskiego grona zawodniczek. I ono niewiele się zmienia. A szkoda.

Widać też, że kobiet w peletonie Biegu Siedmiu Dolin nie przybywa. Jest na to wytłumaczenie – rozmnożenie tras. Kiedyś nie było krótszych dystansów. Ogólna tendencja jest taka, że im mniej kilometrów w trailu tym więcej kobiet. Np. w biegu Chyża Durbaszka w ramach Biegów w Szczawnicy w tym roku wystartowało 45% pań! Na długich dystansach również za granicą ścigają się głównie mężczyźni – w Lavaredo Ultra Trail kobiety stanowiły niecałe 13%.

Mocni amatorzy są mocniejsi niż kiedyś

Żeby zobaczyć jak wyglądaj sytuacja kawałek za podium, postanowiliśmy zamiast czasów zwycięzców, zacząć porównywać czasy biegaczy z 10 miejsca. I zrobiło się ciekawie. Okazuje się, że rok 2018 był rekordowy!

Widać, że poziom wśród kobiet stale i konsekwentnie rośnie. Oczywiście są pewne zawirowania (nie zapominajmy, że każda edycja miała swoje szczególne warunki pogodowe i ciężko jest przystawiać wyniki z edycji upalnej do edycji chłodnej, edycji deszczowej do suchej. Ale tendencja wśród pań jest bardzo mocna. O ile w 2014 do 10 miejsca wystarczało nabiegać 14:36, tak prognoza na 2019 rok mówi, że zamknięcie top 10 wśród kobiet będzie na poziomie 12:34.

Mężczyźni nie podnoszą poziomu już tak szybko, ale też widać, że coraz trudniej jest o TOP10.

Spójrzmy na to jeszcze z innej strony.

Kto łamie dychę, a kto dwanaście?

Możemy też popatrzeć ile osób w danym roku przybiegło poniżej 10h, oraz poniżej 12h. W ten sposób również możemy analizować poziom najlepszych zawodników oraz ambitnych amatorów.

Widać, że „zaplecze czuba” przyspiesza znacznie od 2015 roku, natomiast Ci najmocniejsi dużo mniej wyraźnie. Kuriozalnie w tym zestawieniu wyglądają wyniki z 2010 roku! 5 zawodników przybiegło wówczas poniżej 12h! W 2018 roku już 46!

Żeby nie stracić kontekstu, spójrzmy jeszcze na oczywistą sprawę, czyli na frekwencję, bo przecież i to się zmieniało. W pierwszej edycji na metę dobiegło jedynie 47 zawodników, nie dziwi więc że niewielu rozprawiło się z 12 godzinami. Oczywiście w grę wchodzi tu znacznie więcej czynników – różnica w sprzęcie w taktyce, w doświadczeniu, w żywieniu. Na pierwszych edycjach nie brakowało mocnych „asfaltowców”, którzy skuszeni wysokimi premiami próbowali coś uszczknąć dla siebie. Bardzo szybko jednak odpadali. Pewnie nie pamiętacie, ale w B7D dwukrotnie brał udział Jarosław Janicki – rekordzista Polski na płaskie 100 km. Widziałem go w Rytrze jak zwoziła go furgonetka – zupełnie ubił się na pierwszym więszym zbiegu. Po prostu nie wiedział jak przygotować mięśnie czworogłowe do biegu górskiego.

Jak tam panie poziom biegów ultra w Polsce?

Na to pytanie staraliśmy się odpowiedzieć analizując czas zawodnika, który jest na liście dokładnie w połowie między pierwszym a ostatnim. To nie średnia, bo średnia by nam nie powiedziała nic o rozkładzie – wystarczyłoby, że na mecie jeden biegacz szczególnie zamarudził i wpłynąłby na ogólny wynik. Mediana (bo tak się nazywa ten środkowy biegacz) lepiej podaje zmiany tempa „everymana” biegowego.

A ten widać, że centrum peletonu już nie przyspiesza. O ile pierwsza edycja trochę odstaje, to jest trochę niemiarodajna – miała łagodniejszy limit czasu. Próbowaliśmy dojść też do tego, dlaczego edycja IV (2013) była tak szybka. Kamil Leśniak (który zajął wówczas IV miejsce) mówi, że to wcale nie był lekki bieg w idealnych okolicznościach. W ciągu dnia zrobiło się gorąco i na punktach musiał się dużo chłodzić.

Ostatnia kwestia subiektywna

Bieg Siedmiu Dolin jest imprezą dziwną. Dla mnie przytłaczającą. Odbywa się w ramach wielkiego Festiwalu, który z kolei jest przystawką do Forum Ekonomicznego. Dystansów jest wystawionych tak dużo, że nie sposób się połapać, które są ważne, a które nieszczególnie. W wynikach jest 28 biegów! To przecież tak wielka plątanina, że jej chyba nikt nie pojmuje. Do tego dochodzą kategorie wiekowe, mistrzostwa branżowe, etc. Nie da się zgromadzić najmocniejszych zawodników na jednej linii. Co chwilę startuje jakiś dystans. I za diabła nie wiadomo jak kibicować i jaki to ma wydźwięk sportowy. A w całym tym biegowym sosie przemieszczają się kuracjusze popijający zdrojową wodę i robiący analizę stóp na skanerze wystawionym przez dystrybutora jednej z marek butowych.

Kończy się tym, że jak jest klasyczna trasa maratonu, to zamiast ściągać tysiące biegaczy – pojawia się ich zaledwie 125 i najlepszy kręci czas 2:45 – czyli zupełnie nie znaczący.

I jeszcze jak by było tego bałaganu mało to impreza o której mowa nazywa się inaczej – to Ultramaraton Wyszehradzki im. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego – Bieg 7 Dolin 100 km – MP Masters w Ultramaratonie Górskim. Jak zauważyliście, organizatorzy do kotła dorzucili jeszcze politykę. Wybrali trzech nieżyjących polityków różnych frakcji. Tadeusza Mazowieckiego, Józefa Oleksego, Lecha Kaczyńskiego. No bo przecież to ponad podziałami i każdy zasłużony. Tylko nazwisko tego ostatniego akurat widnieje przy trzech biegach, a dwóch pozostałych po jednym. Taka szczególna sprawiedliwość. Ale czy na pewno dobrze mieć swoje imię koło Konspol Półmaratonu, BIegu w krawacie, Sztafecie Deptaka?

Znowu – zanim mnie zlinczują. Nie oceniam jako takiej organizacji. Wyniki pojawiają się na stronie na bieżąco, zawodnicy nie skarżą się na źle oznakowaną trasę, czy brak wody na punktach. To moje zastrzeżenia odnośnie ogólnego klimatu, przy rosnącej liczbie różnych festiwali. I coraz większej konkurencji organizatorów.