UTMB o krok dalej niż WADA

Organizacja UTMB postanowiła stworzyć program QUARTZ, aby chronić zdrowie uczestników i przyczynić się do tego, by sport był „czystszy”. QUARTZ EVENT PROGRAM nie został powołany ani nie ma kompetencji do zastąpienia przepisów antydopingowych, ale ma na celu wzmocnienie nadzoru medycznego przed, w trakcie i po zawodach. Być może ta część regulaminu umknęła Waszej uwadze, gdyż nowe przepisy obowiązywały pierwszy raz podczas tegorocznej edycji. Warto się jednak z nimi zapoznać, bo UTMB idzie o krok dalej niż Światowa Agencja Antydopingowa zakazując stosowania leków przeciwbólowych w trakcie i bezpośrednio przed zawodami. 

NIESTEROIDOWE LEKI PRZECIWZAPALNE NA LIŚCIE ŚRODKÓW ZAKAZANYCH

W próbkach trzech biegaczy, spośród trzydziestu przebadanych podczas festiwalu UTMB w 2021r., wykryto Niesteroidowe Leki Przeciwzapalne (NLPZ). To nic szokującego, właściwie jestem zdziwiony, iż tylko 10% przebadanych próbek było pozytywnych. Doskonale wiem jak duży odsetek biegaczy, szczególnie na długich trasach, wspomaga się i ucisza organizm lekami przeciwbólowymi. Różnica pomiędzy tegoroczną edycją a poprzednimi jest jednak znacząca. Od tego roku, leki te są na liście środków zakazanych. Ich obecność w badanych próbkach będzie skutkować automatyczną dyskwalifikacją, a przy nazwisku delikwenta będzie widniało niechlubne DSQ. Jak to będzie wyglądało na fejsie i instagramie?

Trzech tegorocznych „koksiarzy” miało jednak szczęście. Łaskawa organizacja zlitowała się nad pechowymi biegaczami i nie wymierzyła kary. Nie zostali oni zdyskwalifikowani. W tym przypadku nieznajomość prawa oraz pierwszy rok jego obowiązywania były okolicznościami łagodzącymi.

Organizatorzy jednak zapowiadają, że w przyszłym roku takiej taryfy ulgowej już nie będzie.

QUARTZ EVENT PROGRAM

Od kilku lat trwa dyskusja o dołączenie leków przeciwbólowych na listę środków niedozwolonych. Taki krok nie został (jeszcze) podjęty przez Światową Organizację Antydopingową (WADA), zrobili go włodarze UTMB. Od 2022 roku zakaz dotyczy również innych imprez z serii UTMB WORLD SERIES – „Z tego powodu wyścigi 2022 UTMB® World Series dołączą do UTMB® Mont-Blanc i zastosują program Quartz Event. Szeroko zakrojona kampania informacyjna i uświadamiająca, zostanie przeprowadzona wśród sportowców na całym świecie przed każdym wyścigiem, aby przypomnieć sportowcom, że (…) uczestnicząc w jednym z wyścigów UTMB® World Series będą zobowiązani do przestrzegania obecnej polityki zdrowotnej.” (https://utmbmontblanc.com/en/mag/245/).

A PO JEDENASTE – NIE BĘDZIESZ NADUŻYWAŁ ŚRODKÓW PRZECIWBÓLOWYCH TAK I PRZED WYŚCIGIEM, JAK I W TRAKCIE JEGO. 

Nie rozwodząc się nad zakazanymi wlewami dożylnymi z żelaza przed zawodami czy przyjmowania glikortykosteroidów (informacje o wszystkich zakazanych substancjach znajdziecie w linku powyżej), przejdę od razu do największego smaczku, którym wielu z Was się nie spodoba.

Na 24 godziny przed startem oraz w trakcie jego trwania nie możecie przyjmować/zakazane są: 

• Wszystkie β₂-mimetyki (astmatycy wiedzą).
• Wszystkie substancje znajdujące się na liście środków niedozwolonych WADA.
• Wszystkie środki przeciwbólowe (w tym Tramadol) oraz Niesteroidowe Leki Przeciwzapalne (NLPZ)

NLPZ to szeroka grupa leków o działaniu przeciwzapalnym, przeciwbólowym oraz przeciwgorączkowym. „Stosowane są objawowo w zwalczaniu gorączki, bólów o różnym pochodzeniu i małym lub średnim nasileniu. NLPZ należą do grupy prostych analgetyków stosowanych samodzielnie lub w skojarzeniu ze słabymi lub silnymi opioidami w bólach o dużym natężeniu. Bywają stosowane w połączeniach z innymi środkami farmaceutycznymi w celu wzmocnienia lub zmienienia profilu ich działania. Hamują stany zapalne.„(Wikipedia). Szłyszeliście może takie nazwy jak: Ketoprofen, Ibuprofen, Kwas acetylosalicylowy, Diklofenak? Na pewno. To właśnie są przykłady tej grupy leków i większość, jak nie wszyscy, mieliście z nimi styczność. Tak więc zapamiętajcie, że Ibuprom, Ketonal, Polopiryna i wiele, wiele innych tego typu medykamentów ma bana na zawodach pod egidą UTMB.

SPYTACIE SKĄD TEN POMYSŁ?

Na łamach https://runningmagazine.ca/ takie kroki ciekawie argumentuje Dr Patrick Basset – szef firmy zajmującej się obsługą medyczną UTMB. Wyjaśnia on, że: „przepisy te zostały wprowadzone w celu ochrony sportowców, gdyż w kontekście długotrwałego wyścigu wytrzymałościowego przyjmowanie leków przeciwzapalnych może być toksyczne dla nerek i powodować rabdomiolizę, czyli nadmierny rozpad tkanki mięśniowej do niebezpiecznych poziomów, potencjalnie prowadzący do niewydolności nerek. Jest to jeszcze bardziej prawdopodobne w połączeniu z odwodnieniem, niedotlenieniem (brakem tlenu) i niedociśnieniem (spadek ciśnienia krwi).”

Nie jestem lekazem, więc o kilka słów komentarza poprosiłem kogoś mądrzejszego ode mnie. Specjalistę z naszego rodzimego podwórka, którego spotkać możecie nie tylko w gabinecie, ale również na trasach ultra.

Prof. dr n. med. Łukasz Małek, kardiolog sportowy:
„Wpływ na zmianę w regulaminie mogły mieć wyniki niewielu, ale potencjalnie niepokojących, badań z ostatnich lat. Wydaje się, że biegacze ultra, ze względu na specyfikę zawodów tj. bardzo długie wysiłki wytrzymałościowe z ryzykiem odwodnienia, zaburzeń elektrolitowych, uszkodzenia mięśni, są szczególnie narażeni na ewentualne niepożądane działania niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ) [1]. Wymienione powyżej czynniki, obok NLPZ, mogą bowiem potęgować ryzyko ostrego uszkodzenia nerek. Tymczasem z badań wynika, że po NLPZ może sięgać nawet 35-75% biegaczy ultra [1-3]. W badaniu randomizowanym przeprowadzonym na 89 uczestnikach ultramaratonu na dystanie 80 km, w którym wybranej losowo połowie biegaczy w czasie biegu podawano ibuprofen w dawce 400 mg co 4 godziny a drugiej połowie placebo (wizualnie identyczne tabletki nie zawierające jednak substancji czynnej) wykazano, że do ostrego uszkodzenia nerek doszło u 44% uczestników [3]. Częściej, choć bez istotności statystycznej, do uszkodzenia (52% vs. 34%) dochodziło w grupie stosującej ibuprofen, a co piąta osoba przyjmująca ibuprofen miała cechy ostrego uszkodzenia nerek tylko i wyłącznie związane ze stosowaniem leku, a nie z samym wysiłkiem. Co jeszcze istotniejsze u osób stosujących ibuprofen częściej dochodziło do cięższego uszkodzenia nerek. Ryzyko uszkodzenia nerek było większe u szybszych biegaczy oraz u osób, które doświadczały większego spadku masy ciała w czasie biegu (wzrost ryzyka o 21% na każdy dodatkowy spadek masy ciała o 1%) [3]. Potencjalnie groźne powikłania związane ze stosowaniem NLPZ, wymagające leczenia szpitalnego, stwierdzano także u osób kończących słynne Western States [4]. Badania nie wskazują jednocześnie na jakiekolwiek korzyści ze stosowania NLPZ poza działaniem przeciwbólowym – nie zmniejszają one ryzyka uszkodzenia mięśni, nie wpływają na tempo regeneracji po wysiłku, nie poprawiają wydolności [1].”

W sieci już się gotuje. Oczywiście. Biegacze krytykują program Quartz i uważają, że organizatorzy posuwają się za daleko. Przywołują przykład Światowej Organizacji Antydopingowej, która nie wpisuje tych substancji na listę środków zakazanych. Wielu wskazuje na to, iż niektóre z zapisów programu nie są dość klarowne, a pewne leki mogą być wykryte w organizmie nawet po 24 godzinach od przyjęcia. Zdarzają się również zarzuty o dyskryminację astmatyków i pytania czy następna na liście będzie… kawa.

Nie będę się mądrzyć. Nie przeprowadzilłem badań nad wpływem zażywania leków przeciwbólowych na aktywność fizyczną i ryzykiem z tym związanym, ale jak mogliście przeczytać wyżej – takowe istnieją. Warto wziąć pod uwagę słowa specjalistów, przed skomentowaniem decyzji organizatorów i podjęciu gorącej dyskusji w internecie. Ze swojej strony, przypominam Wam tylko, żebyście czytali regulaminy i się do nich stosowali, bo już po przekroczeniu linii mety może was spotkać niemiła niespodzianka.

Piśmiennictwo:
1. Nieman DC, Henson DA, Dumke CL, et al. Ibuprofen use, endotoxemia, inflammation, and plasma cytokines during ultramarathon competition. Brain Behav Immun. 2006;20(6):578-84.

2. Martínez S, Aguiló A, Moreno C, Lozano L, et al. Use of Non-Steroidal Anti-Inflammatory Drugs among Participants in a Mountain Ultramarathon Event. Sports (Basel). 2017;5(1):11.

3. Lipman GS, Shea K, Christensen M, et al. Ibuprofen versus placebo effect on acute kidney injury in ultramarathons: a randomised controlled trial. Emerg Med J. 2017;34(10):637-642.

4. Bruso JR, Hoffman MD, Rogers IR, et al. Rhabdomyolysis and hyponatremia: a cluster of five cases at the 161-km 2009 Western States Endurance Run. Wilderness Environ Med. 2010;21(4):303-8.